شالوده‌شکنی اصل چهل‌وچهارم قانون اساسی

تولید هر متن در شرایط ویژه و با درجه‌های متفاوتی از انتخاب و در پیوندی خاص با قدرت صورت می‌پذیرد و به همین شکل در دسترس خوانندگانی قرار می‌گیرد که شرایط متفاوتی دارند. تحلیلگران گفتمان بر این عقیده‌اند که با توجه به فقدان واقعیت اجتماعی ناب، گفتمان خنثی و بی‌طرف نیز وجود ندارد، بلکه ما با گفتمان‌ها یا متن‌های وابسته به اشخاص، جناح‌ها، ایدئولوژی‌ها و فرهنگ‌های خاص مواجهیم؛ اما شناخت دیدگاه‌ها و موضع‌گیری‌های اجتماعی، سیاسی و ایدئولوژیک نویسنده که هم در متن و هم در خارج از آن پنهان است، بدون توجه به اینکه افراد گوناگون به متن یا گفتار به شیوه‌های مختلف می‌نگرند، کمابیش غیرممکن است؛ بنابراین باید به متن به مثابه یک کل معنادار نگریست که این معنا لزوماً در خود آن نیست. وانگهی هیچ متن خنثی و بی‌طرفی وجود ندارد زیرا با تأثیر‌پذیری از بافت یا زمینه اجتماعی ـ فرهنگی، دارای بار ایدئولوژیک می‌شود تنها به آن دلیل که هر متنی در شرایط و موقعیت خاص تولید می‌شود و ازاین‌رو همیشه رنگ خالق خود را با خود همراه دارد. متن اصل چهل‌وچهار قانون اساسی ایران واجد معنا و زاییدة بافتاری ویژه است. کوشش نگارنده بر آن است که با کاربست «شالوده‌شکنی ـ واسازی» نشان دهد که چهرة حقیقی متن اصل چهل‌وچهار چه بوده و در زمانة تولید متن، از آنْ چه معناهایی استدراک می‌شده است. شالوده‌شکنی در حقیقت نشان می‌دهد هر متنی دو برداشت را در بردارد: برداشت نخست، برداشتی وفادارانه به متن و بیانگر تعیین‌کنندگی یک‌سویة آن است؛ ولی برداشت دوم شالوده‌شکنانه است و نشان می‌دهد چه مفاهیمی در مرز و حاشیه‌های متن، حذف، طرد و یا سرکوب شده‌اند. در زمانة وجود گوناگونی برداشت‌ها از اصل چهل‌وچهار، نیازمند فهم آنچه هستیم که در واقع رواج داشته تا بفهمیم با برداشت‌های امروزی چه تفاوت‌هایی یافته است. آیا در عمل اصل چهل‌وچهار قانون اساسی قابل اجراست؟